معماری برج آزادی تلفیقی از معماری دوران هخامنشی، ساسانی و دوره اسلامی است. این بنا دربرگیرندهٔ سه طبقه، چهار آسانسور، دو راه پله و ۲۸۶ پلکان است. در محوطه زیرین برج آزادی چندین سالن نمایش، نگارخانه، کتابخانه، موزه و دیگر فضاهای کاربردی قرار دارد. طول این بنا ۶۳۳ متر، ارتفاع آن از سطح زمین ۴۵ و ارتفاع از کف موزه ۵ متر است. گفته می‌شود در ساخت برج آزادی چهل و شش هزار قطعه سنگ بریده، پرداخت شده و به کار رفته‌است.
حسین امانت می‌گوید: این بنا به گذشته‌های درخشان تاریخ ایران نظر دارد؛ به دورانی که ایران در ادبیات، هنر، معماری، صنایع دستی، علوم مختلف و چیزهای دیگر سرآمد بود. من می‌خواستم جمع‌بندی خود از این‌ها را در برج شهیاد ارائه کنم تا اگر کسی از خارج وارد ایران می‌شود و یا حتی مردم ایران بدانند که این اثر به کجا و به کدام فرهنگ مربوط است.
در این بنا، قوس اصلیِ میان برج، نمادی از طاق کسری مربوط به دورهٔ پیش از اسلام و دوره ساسانی است و قوس بالایی آن که یک قوس شکسته‌است، از دوران بعد از اسلام و نفوذ اسلام در ایران الهام گرفته است. رسمی سازی هایی که بین این دو قوس را پر می‌کنند، بسیار ایرانی است و من آن را از گنبد مساجد ایران الهام گرفته‌ام. در واقع تکنیکِ گنبد‌سازی در ایران بسیار جالب است و شما در هر مسجدی، چیز تازه‌ای می‌بینید. در این گنبدها که نشانه نبوغ ایرانی است، معماران قدیم از قاعدهٔ مربع بنا، وارد دایره گنبد شده‌اند و این کار را با کمک رسمی‌بندی‌ها و مقرنس‌کاری‌های بسیار زیبا انجام داده‌اند. در برج آزادی هم همین کار انجام شده‌است. هندسهٔ بنا یک هندسهٔ مربع مستطیل است که از روی چهارپایهٔ خود می‌چرخد، شانزده ضلعی می‌شود و در آخر به صورت یک گنبد شکل می‌گیرد. این گنبد تنها از داخل برج قابل مشاهده‌است.
مجری طرح های پل و ابنیه سازمان مهندسی و عمران شهر تهران در پروژه بهسازی سطح پیرامونی برج آزادی به منظور دستیابی به بالاترین سطح اطمینان از وضعیت آب بندی، از ۳ لایه ایزوگام و یک لایه فوم فشرده(XPS) استفاده کرده است،نخستین لایه ایزوگام در ۲ هزار متر مربع از مساحت این پروژه کار شده است. در اطراف پایه های این برج برای جلوگیری آسیب رساندن آبهای سطحی در دراز مدت و هدایت آبهای باران به سمت فاضلاب از کانالهایی با بدنه پلی پرو پیلن و درپوشی از جنس پی وی سی استفاده شده است که دارای استاندارد مقاومت وزنی برای فضای پیاده و از لحاظ کیفیت دارای استاندارد CEاروپا میباشد و ساخت شرکت نیکول فرانسه است.
در ادامه تصاویری از اجرای و نصب کانال پیش ساخته در این پروژه را خواهید دید:
حسین امانت می‌گوید: این بنا به گذشته‌های درخشان تاریخ ایران نظر دارد؛ به دورانی که ایران در ادبیات، هنر، معماری، صنایع دستی، علوم مختلف و چیزهای دیگر سرآمد بود. من می‌خواستم جمع‌بندی خود از این‌ها را در برج شهیاد ارائه کنم تا اگر کسی از خارج وارد ایران می‌شود و یا حتی مردم ایران بدانند که این اثر به کجا و به کدام فرهنگ مربوط است.
در این بنا، قوس اصلیِ میان برج، نمادی از طاق کسری مربوط به دورهٔ پیش از اسلام و دوره ساسانی است و قوس بالایی آن که یک قوس شکسته‌است، از دوران بعد از اسلام و نفوذ اسلام در ایران الهام گرفته است. رسمی سازی هایی که بین این دو قوس را پر می‌کنند، بسیار ایرانی است و من آن را از گنبد مساجد ایران الهام گرفته‌ام. در واقع تکنیکِ گنبد‌سازی در ایران بسیار جالب است و شما در هر مسجدی، چیز تازه‌ای می‌بینید. در این گنبدها که نشانه نبوغ ایرانی است، معماران قدیم از قاعدهٔ مربع بنا، وارد دایره گنبد شده‌اند و این کار را با کمک رسمی‌بندی‌ها و مقرنس‌کاری‌های بسیار زیبا انجام داده‌اند. در برج آزادی هم همین کار انجام شده‌است. هندسهٔ بنا یک هندسهٔ مربع مستطیل است که از روی چهارپایهٔ خود می‌چرخد، شانزده ضلعی می‌شود و در آخر به صورت یک گنبد شکل می‌گیرد. این گنبد تنها از داخل برج قابل مشاهده‌است.
مجری طرح های پل و ابنیه سازمان مهندسی و عمران شهر تهران در پروژه بهسازی سطح پیرامونی برج آزادی به منظور دستیابی به بالاترین سطح اطمینان از وضعیت آب بندی، از ۳ لایه ایزوگام و یک لایه فوم فشرده(XPS) استفاده کرده است،نخستین لایه ایزوگام در ۲ هزار متر مربع از مساحت این پروژه کار شده است. در اطراف پایه های این برج برای جلوگیری آسیب رساندن آبهای سطحی در دراز مدت و هدایت آبهای باران به سمت فاضلاب از کانالهایی با بدنه پلی پرو پیلن و درپوشی از جنس پی وی سی استفاده شده است که دارای استاندارد مقاومت وزنی برای فضای پیاده و از لحاظ کیفیت دارای استاندارد CEاروپا میباشد و ساخت شرکت نیکول فرانسه است.
در ادامه تصاویری از اجرای و نصب کانال پیش ساخته در این پروژه را خواهید دید:
